Μελέτη Ελλήνων ερευνητών δημοσιεύτηκε στο Psychoneuroendocrinology με τίτλο Salivary cortisol and alpha-amylase diurnal profiles and stress reactivity in children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

Ερευνητές: Eleni Angeli, Terpsichori Korpa, Elizabeth O. Johnson, Filia Apostolakou, IoannisPapassotiriou, George P. Chrousos, Panagiota Pervanidou. Δημοσίευση σε Psychoneuroendocrinology 90 (2018)

1. Μονάδα Αναπτυξιακής και Συμπεριφορικής Παιδιατρικής, 1η Παιδιατρική Κλινική, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Παιδιατρικό Νοσοκομείο "Αγία Σοφία", Αθήνα
2. Τμήμα Παιδιατρικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ, Παιδιατρικό Νοσοκομείο «Αγία Σοφία», Αθήνα
3. Τμήμα Ανατομίας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
4. Τμήμα Κλινικής Βιοχημείας, Παιδιατρικό Νοσοκομείο «Αγία Σοφία», Αθήνα.
5. Ιατρική Σχολή, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου,Λευκωσία

Κύρια σημεία

• Μελετήθηκαν οι ημερήσιοι ρυθμοί και οι αποκρίσεις του συστήματος του στρες σε παιδιά με ΔΕΠΥ.
• Ως βιοδείκτες του συστήματος του στρες επελέγησαν η κορτιζόλη και η α-αμυλάση σιέλου.
• Στα παιδιά με ΔΕΠΥ βρέθηκε ελαττωμένη απόκριση κορτιζόλης στην αφύπνιση(CAR) και ελαττωμένη ημερήσια έκκριση κορτιζόλης όπως εκφράζεται από την περιοχή κάτω από την καμπύλη (AUC).

Περίληψη

Υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις για δυσλειτουργία του συστήματος του στρες σε άτομα με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχή- Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ).

Το σύστημα του στρες περιλαμβάνει νευροανατομικές και λειτουργικές συνιστώσες που συνεργάζονται για την διατήρηση της ομοιόστασης. Τα κύρια μέρη του είναι ο άξονας υποθαλάμου-υπόφυσης-επινεφριδίων (ΥΥΕ) και το συμπαθητικό νευρικό σύστημα (ΣΝΣ).

Καθώς η δραστηριότητα του συστήματος του στρες χαρακτηρίζεται από ημερήσια διακύμανση, επιδιώξαμε να περιγράψουμε ταυτόχρονα τους ημερήσιους ρυθμούς λειτουργίας τόσο του άξονα ΥΥΕ όσο και του ΣΝΣ σε παιδιά με ΔΕΠΥ και σε ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, επιχειρήσαμε να διερευνήσουμε την απάντηση του συστήματος του στρες σε ένα στρεσσογόνο γεγονός, τη φλεβοκέντηση, και στις δύο ομάδες.

Σαράντα δύο παιδιά προεφηβικής ηλικίας με ΔΕΠΥ συνδυασμένου (ΔΕΠΥ-Σ) ή απρόσεκτου τύπου (ΔΕΠΥ-Α) και 40 παιδιά τυπικής ανάπτυξης παρείχαν δείγματα σιέλου σε έξι συγκεκριμένα χρονικά σημεία κατά την διάρκεια μιας ημέρας, καθώς και πριν και 10 λεπτά μετά από προγραμματισμένη πρωινή φλεβοκέντηση.

Η κορτιζόλη και η α-αμυλάση σιέλου επελέγησαν ως αξιόπιστοι μη επεμβατικοί βιοδείκτες για τη λειτουργία του άξονα ΥΥΕ και του ΣΝΣ και οι συγκεντρώσεις τους μετρήθηκαν στα ληφθέντα δείγματα.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα παιδιά με ΔΕΠΥ-Σ είχαν χαμηλότερες τιμές κορτιζόλης σε σχέση με τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης, τόσο 30 λεπτά μετά την αφύπνιση όσο και στις 18:00 (p= 0,002 και p = 0,018 αντίστοιχα), καθώς και χαμηλότερες τιμές CAR και AUCi (p = 0,004 και p = 0,001, αντίστοιχα).

Επίσης, η μέση τιμή CAR και η AUCi κορτιζόλης ήταν χαμηλότερες σε παιδιά με ΔΕΠΥ-Α σε σχέση με την ομάδα ελέγχου (p = 0,034 και p = 0,038 αντίστοιχα). Οι συγκεντρώσεις της α-αμυλάσης παρουσίασαν αύξηση με την πάροδο του χρόνου (p <0,001), η οποία ήταν παρόμοια και στις τρεις ομάδες. Είναι ενδιαφέρον ότι οι μεταβολές της α-αμυλάσης με την πάροδο του χρόνου συσχετίστηκαν με τις αντίστοιχες μεταβολές της κορτιζόλης (p <0,001). Η φλεβοκέντηση προκάλεσε σημαντική αύξηση μόνο στα επίπεδα α-αμυλάσης και ιδιαίτερα στην ομάδα ελέγχου (p = 0,003).

Αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν μερική υπολειτουργία του συστήματος του στρες σε παιδιά με ΔΕΠΥ.

Πηγή

Ευχαριστούμε την κ Π. Περβανίδου, Παιδίατρο-Αναπτυξιολόγο,  υπεύθυνη Μονάδας Αναπτυξιακής & Συμπεριφορικής Παιδιατρικής της Α’ Παιδιατρικής Πανεπιστημιακής Κλινικής του Νοσοκομείου Παίδων «Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ», για την επιμέλεια της μετάφρασης.