Αγαπητοί γονείς και φίλοι,
σας εύχομαι χρόνια καλύτερα, περισσότερο δημιουργικά και λιγότερο στρεσογόνα καθημερινότητα!
Στο τεύχος αυτό του Newsletter, φιλοξενούμε άρθρα που αφορούν στην προσέγγιση και επικοινωνία του παιδιού με ΔΕΠΥ με τους συνομηλίκους του. Ξέρετε από εμπειρία, πλέον, πως η ΔΕΠΥ δεν αποτελεί απλά μια διαταραχή επικέντρωσης της προσοχής, αλλά μια νευροβιολογική διαταραχή που είναι χρόνια, επηρεάζει όλες τις εκφάνσεις της ζωής του ατόμου, παιδιού ή ενήλικα, δεν ιάται ριζικά, όμως επιδέχεται βελτίωση για να γίνει το άτομο παραγωγικό και να ξεπερνά τις καθημερινές δυσκολίες του, επαγωγικά, ώστε να μείνει αλώβητο ψυχικά, ... όσο γίνεται!
Πολλές φορές θα αναρωτιέστε πώς μπορώ ως γονιός να βοηθήσω το παιδί μου να κοινωνικοποιηθεί, να ενταχθεί αρχικά στην κοινωνία των παιδιών, των εφήβων αργότερα και τελικά να λειτουργήσει ως ενήλικας με τρόπο τέτοιο, που να γίνει αποδεκτό και πετυχημένο, έχοντας μια ενδιαφέρουσα και παραγωγική ζωή. Λειτουργοί ψυχικής υγείας, που δεν γνωρίζουν σε βάθος τη ΔΕΠΥ, ενδεχομένως, να σας συμβουλεύσουν «αφήστε το μόνο να βρει το δρόμο του», «δε χρειάζεται ντάντεμα, μπορεί...».
Η αλήθεια είναι ότι το παιδί με ΔΕΠΥ ναι μεν θέλει, αλλά δεν ξέρει πώς να κάνει ή να ολοκληρώσει μια λειτουργία, ακόμη και την πιο απλή, πχ. να οργανώσει το δωμάτιο του ή να ανταποκριθεί στις ανάγκες της καθημερινότητας του στο σχολείο ή το σπίτι.
Για να μάθει την τεχνική χρειάζεται πολύ δουλειά από μέρους σας, αλλά και από μέρους του. Η γνώση της «διαχείρισης της ΔΕΠΥ» είναι μια καθημερινή, χρόνια διαδικασία, όπως χρόνια είναι και η διαταραχή! Η ζωή έχει τη δική της δυναμική και η κάθε περίοδος της ζωής του ατόμου παρουσιάζει διαφορετικά προβλήματα που χρήζουν ειδικής αντιμετώπισης. Στην εφηβεία, που το άτομο θέλει να σπάσει τα δεσμά με την οικογένεια και παλεύει να αυτονομηθεί, ο ρόλος του γονιού γίνεται ακόμη πιο δύσκολος, γιατί πρέπει να κρατήσει μια λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην "καθοδήγηση" και το "καπέλωμα". Να καθοδηγεί, αλλά να είναι και αόρατος!
Δεν είναι τυχαίο το γεγονός, ότι πολλοί επώνυμοι θεραπευτές της ΔΕΠΥ έχουν και εκείνοι ΔΕΠΥ, την οποία ανακάλυψαν, ίσως, καθυστερημένα μόνοι τους και χρειάστηκε να δουλέψουν σκληρά για να τη χειραγωγήσουν. Την εμπειρία αυτή την έκαναν επάγγελμα για να βοηθήσουν άλλα άτομα που έχουν τη διαταραχή. Όταν, λοιπόν, κάποιοι ειδικοί ρωτήθηκαν "ποιο ήταν το σημαντικότερο πράγμα που έμαθαν προσπαθώντας να διαχειριστούν τη ΔΕΠΥ, απάντησαν περίπου τα εξής:
Η αποδοχή της διαταραχής αποτελεί την προϋπόθεση για να τη γνωρίσεις σε λεπτομέρειες, προκειμένου να μπορέσεις να τη διαχειριστείς και να μη σε πάρει από κάτω. Γνώρισε τον εαυτό σου και συνειδητοποίησε τα δυνατά σου σημεία. Αν εκμεταλλευτείς ό,τι σου αρέσει και μπορείς να κάνεις, θα βελτιώσεις την καθημερινότητα σου, χωρίς βέβαια να θεραπεύσεις τη ΔΕΠΥ. Η Kim Kensington, ψυχολόγος και coach παραλληλίζει τη διαχείριση της ΔΕΠΥ με τη χρήση γυαλιών για τη διόρθωση της μυωπίας. Βλέπεις καλύτερα τον κόσμο με τα γυαλιά, δεν θεραπεύεις, όμως τη μυωπία! Το πρόγραμμα και η ιεράρχηση των υποχρεώσεων της ημέρας, θα σας βοηθήσει να ανταποκριθείτε στο μεγαλύτερο μέρος των καθημερινών υποχρεώσεων. Αυτό θα είναι μια μεγάλη επιτυχία γα το παιδί και την οικογένεια του.
Τα άτομα με ΔΕΠΥ δέχονται καθημερινά και σε κάθε βήμα της ζωής τους επικρίσεις, δυσμενή σχόλια, απορρίψεις που τα πληγώνουν και γίνονται διστακτικά στην προσέγγιση των συνομηλίκων τους, λόγω χαμηλής αυτοεκτίμησης. Η εσωτερίκευση των συναισθημάτων τους καταλήγει σε κατάθλιψη, μια συνήθη αντίδραση του παιδιού με ΔΕΠΥ στην απειλή της απόρριψης. Τα άτομα με ΔΕΠΥ είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα και νιώθοντας μειονεκτικά, αποφεύγουν την προσέγγιση και επικοινωνία με τους συνομηλίκους τους, καταφεύγοντας στην απομόνωση και τη μοναχική ζωή ή την άντληση ικανοποίησης από ουσίες ή αλκοόλ. Η άλλη οδός είναι να το "παίξουν κλόουν" σε μια παρέα για να προκαλέσουν την προσοχή της παρέας, αλλά κι αυτή η πρακτική οδηγεί σε απόρριψη και απομόνωση, τις περισσότερες φορές. Εδώ χρειάζεται να παρέμβει ο γονιός ως "διαμεσολαβητής" για να προάγει την κοινωνικοποίηση του παιδιού του, βοηθώντας το να ενταχθεί στην κοινωνία των συνομηλίκων του. Ο γονιός μετατρέπεται σε "διαχειριστή φιλίας". Η δράση του εμπεριέχει πολλαπλά επίπεδα και προϋποθέτει διακριτικότητα και συνέπεια. Προσεγγίζει και ενημερώνει τον προπονητή, τα παιδιά μιας αθλητικής ομάδας, τους γονείς τους και συνάμα προσπαθεί να ενισχύσει τις αθλητικές δεξιότητες του παιδιού του. Αν η ένταξη σε ομάδα είναι ιδιαίτερα δύσκολη, η επιλογή "ενός φίλου" με τα ίδια ενδιαφέροντα μπορεί να καλύψει τις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού με ΔΕΠΥ. Στόχος είναι η ανάπτυξη κοινωνικής αυτοπεποίθησης.
Οπλιστείτε, λοιπόν, με υπομονή και μην πτοείστε. Ο δρόμος είναι μακρύς και αποτελεί καθημερινή πρόκληση για το γονιό που θέλει να αποτελέσει το μοχλό κοινωνικοποίησης του παιδιού με ΔΕΠΥ!
Σ. Αρώνη-Βουρνά
Πρόεδρος ADHD Hellas