Η παρακάτω επιστολή είναι πραγματική και μας παραδόθηκε από μητέρα εφήβου που έχει διαγνωσθεί με Διάσπαση Ελλειμματικής Προσοχής Υπερκινητικότητας.

Προς τους καθηγητές του Κωστή (Τάξη Β Λυκείου)

Αγαπητοί καθηγητές του σχολείου

Έχω σκοπό να γνωρίσω σύντομα τον καθένα ξεχωριστά αλλά επειδή αισθάνομαι ότι κάθε ώρα που περνά είναι σημαντική θα ήθελα μια πρώτη επαφή μαζί σας μέσω αυτού του σημειώματος.

Ο Κωστής διαγνώστηκε με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής (γνωστή διεθνώς ως ADD) στην Χ τάξη. Είμαι σίγουρη ότι πολλοί από εσάς γνωρίζετε τα χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής αλλά επιτρέψτε μου να σας πω κι εγώ κάποια πράγματα σε σχέση με τον Κωστή.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι η διαταραχή προσοχής δεν είναι απλά μια αόριστη δυσκολία στη συγκέντρωση από την οποία όλοι «πάσχουμε κατά καιρούς».

Η διεθνής βιβλιογραφία έχει καταστήσει σαφές ότι είναι μια νευρολογικής βάσης διαταραχή η οποία παρεμποδίζει τις εκτελεστικές λειτουργίες του εγκεφάλου. Το αποτέλεσμα είναι μια ευρύτερη δυσκολία στην οργάνωση, στη διαχείριση του χρόνου, στη συγκέντρωση και στην διατήρηση του κινήτρου.

Όλα αυτά είναι παρόντα στον Κωστή ο οποίος πολλές φορές παρουσιάζεται ανοργάνωτος, αφηρημένος και απροετοίμαστος. Αυτό δεν σημαίνει ότι ο Κωστής δεν έχει δυνατότητες. Πολλές φορές τα πάει πάρα πολύ καλά όπως θα έχουν την ευκαιρία να διαπιστώσουν κυρίως οι καθηγητές των θεωρητικών μαθημάτων. Παρόλο αυτά λόγω των παραπάνω δυσκολιών η εικόνα δεν παραμένει σταθερή.

Μερικά συγκεκριμένα σημεία:

• Για τον Κωστή το πιο δύσκολο απ όλα είναι να ξέρει τι έχει να κάνει, πότε και για ποιόν. Μπορεί να λύνει δύσκολες εξισώσεις και να γράφει κώδικα στο μάθημα των υπολογιστών αλλά να δυσκολεύεται να ακολουθήσει σωστά απλές οδηγίες και να καταγράψει σωστά την υλη. Εάν εκείνη τη στιγμή που δίνεται προφορικά μια οδηγία έχει χαθεί χάνει και την πληροφορία. Όταν οι καθηγητές μπορούν να επιβεβαιώνουν ότι έχει καταγράψει σωστά την ύλη για το επόμενο μάθημα αυτό από μόνο του αποτελεί ανυπολόγιστη βοήθεια.
• Είναι δεδομένο ότι κάποιες στιγμές θα «χάνεται». Το να περιμένουμε ότι αυτό δεν θα συμβαίνει είναι σαν να απαιτούμε από έναν μύωπα να βλέπει χωρίς γυαλιά. Στον βαθμό που η επαναφορά του «στην τάξη» μπορεί να γίνει με κατανόηση της διαταραχής του το ευαίσθητο ηθικό του που πλήττεται, ούτως ή άλλως, από τις ίδιες του τις δυσκολίες, παραμένει θετικό.
• Είναι δεδομένο ότι κάποιες φορές δεν θα προλαβαίνει να ολοκληρώσει τα μαθήματα του. Επειδή η οργάνωση του χρόνου του είναι προβληματική το ρεαλιστικό είναι ότι κάποιες φορές θα δίνει προτεραιότητα σε αυτό που κρίνεται ως πιο σημαντικό πχ ένα τεστ. Στην Αμερική και σε κάποιες χώρες της Ευρώπης τα παιδιά με ΔΕΠΥ δικαιούνται να προσκομίζουν λιγότερο φόρτο εργασίας. Εδώ αυτό δεν ισχύει οπότε καταλαβαίνουμε ότι ο Κωστής θα ζει τις συνέπειες αυτής τη συνθήκης. Παρόλο αυτά παρακαλώ θερμά η όποια ασυνέπεια του να γίνεται κατανοητή μέσα στο πλαίσιο της διαταραχής προσοχής και να μην εκλαμβάνεται ως αδιαφορία. Όταν δε κρίνεται κατά περίπτωση ότι μπορεί να του δοθεί μια δεύτερη ευκαιρία, μια υπενθύμιση ή κάποιος παραπάνω χρόνος αυτό θα ήταν πολύ ενθαρρυντικό.

Πολλές φορές προσπαθώντας να συζητήσω τα παραπάνω έχω συναντήσει μια επιφύλαξη η οποία μου είναι απολύτως κατανοητή. Κάποιοι καθηγητές φοβούνται ότι εάν λάβουν υπόψιν τους τη ΔΕΠΥ είναι σαν να προσφέρουν στον Κωστή προνομιούχα μεταχείριση. Η ίδια επί χρόνια αντιστεκόμουν στην διάγνωση η οποία φοβόμουν ότι παθολογικοποιεί φυσιολογικές παιδικές-εφηβικές συμπεριφορές. Παρακολουθώντας όμως τον βαθμό και τις αποχρώσεις των δυσκολιών κατάλαβα ότι η επιφύλαξη πηγάζει από την έλλειψη εξοικείωσης με τη φύση του προβλήματος. Δεν θα μας ήταν σαφές ότι εάν κάποιο παιδί έχανε την ισορροπία του θα τον βοηθούσαμε να σηκωθεί χωρίς να θεωρούμε ότι του προσφέρουμε κάποιο ιδιαίτερο προνόμιο; Το παιδί με ΔΕΠΥ όταν δεν λαμβάνει υποστήριξη παρουσιάζει ευρύτερα προβλήματα περιθωριοποίησης (και αυξημένες πιθανότητες συννοσηρότητας) που είμαι σίγουρη ότι κανένας ενδιαφερόμενος δεν θα ήθελε να ρισκάρει. Ταυτοχρόνως , όσο ένας μαθητής προχωράει στην εξειδίκευση και επιλέγει τα μαθήματα του τα πράγματα διευκολύνονται σχετικά γιατί σαφώς τα μαθήματα επιλογής πλήττονται λιγότερο από τη διάσπαση.

Κλείνοντας θα ήθελα να πω ότι μια προσωπική μου ανησυχία ήταν στο παρελθόν ότι η διάγνωση ΔΕΠΥ είναι μια ταμπέλα που δεσμεύει και προκαταβάλει. Η εμπειρία μου όμως είναι ακριβώς η αντίθετη. Από τη στιγμή που είχαμε τη διάγνωση και μιλήσαμε ανοιχτά για αυτήν ο Κωστής άρχισε να απομυθοποιεί τα προβλήματα του, να τα διαχειρίζεται και να τα αναγνωρίζει. Ταυτοχρόνως η ανοιχτή και ειλικρινής επικοινωνία επέτρεψε κατά τη διάρκεια του γυμνασίου την άριστη συνεργασία μεταξύ γονέων, καθηγητών και διεύθυνσης η οποία έχω τη βεβαιότητα ότι θα συνεχιστεί και στο λύκειο.

Ευχαριστώ εκ των προτέρων για το χρόνο σας και τη συνεργασία.

Η μητέρα του Κωστή.